معرفی بهترین گیاهان دارویی و خواص آن‌‌ها – 9 گیاه دارویی برتر

ما در عصری زندگی  می‌کنیم که داروهای شیمیایی رواج دارند، اما آیا این داروهای شیمیایی باید تنها راه پاسخ برای مشکلات و بیماری‌های ما باشد؟ آیا راهکارهایی بهتر و کم ریسک‌تری وجود ندارد؟ راهکارهایی با عوارض جانبی کمتر؟  امروزه  با وجود تمام این گزینه‌های مهندسی شده در دستان ما، بسیاری از مردم در حال بازگشت به سمت گیاهان دارویی هستند. گیاهانی که روزگاری تنها راه درمانی بشر بود و شروع علم پزشکی و داروسازی با همین گیاهان دارویی بود. این واقعیت بر کسی پوشیده نیست که داروهای گیاهی توانایی التیام بخشیدن و تقویت سلامت جسمی و روانی را دارند. در این مقاله از سری مقالات آرانا، سعی کردیم شما را با گیاهان دارویی بیشتر آشنا کنیم و همچنین بهترین گیاهان دارویی و خواص آن‌‌ها را برای شما مشخص کنیم. تا انتهای این مطلب با من همراه باشید. 

مترجم و نویسنده این مطلب: محمد مهدی ثابت عهد

در واقع، در آغاز قرن بیست و یکم، 11 درصد از منابع مورد اعتماد از 252 دارویی که توسط سازمان بهداشت جهانی «اساسی و ضروری» در نظر گرفته شده بود، «به طور انحصاری منشأ گیاهی – گلدار داشتند». داروهایی مانند کدئین، کینین و مورفین همگی حاوی ترکیبات گیاهی هستند.

این داروهای سنتزی، مطمئناً در زندگی ما بسیار مهم‌اند، دانستن اینکه قدرت طبیعت در کنار ماست و این انتخاب‌های گیاهی برای تکمیل اقدامات بهداشتی ما در دسترس هستند، می‌تواند آرامش بخش باشد.

چیزی که محققان امروزه بیشتر بدنبال آن هستند، تعیین میزان قدرت و اثر بخشی این گیاهان دارویی است. گیاهان دارویی به‌تنهایی جایگزین سایر راه‌حل‌های درمان نیستند، و به تنهایی کامل نیستند. بسیاری از این گیاهان دارویی دارای خطرات و عوارض جانبی مشابه داروهای سنتزی نیز هستند (کسانی که ادعا می‌کنند گیاهان دارویی بی‌ضرر و بی‌خطر هستند، یا کذابند، یا سودجو و یا بی‌سواد). پس نباید این گیاهان دارویی بی اساس و پایه فروخته و مصرف شوند. 

با این حال، بسیاری از گیاهان و دمنوش‌ها راه‌های بی‌ضررتری را برای بهبود وضعیت سلامتی شما ارائه می‌دهند. در مورد گیاهان دارویی، تحقیقات مختلفی انجام شده است، شما باید در مورد اثربخشی هر گیاه و همچنین فعل و انفعالات بالقوه یا مسائل ایمنی که در این مقالات مطرح شده است، توجه کنید. از مصرف گیاهان دارویی برای نوزادان و کودکان و کسانی که باردار و شیرده هستند خودداری کنید. بیشتر گیاهان از نظر ایمنی برای افرادی که آسیب پذیر هستند مورد آزمایش قرار نگرفته‌اند. شما هم این ریسک را نکنید و برای افراد خاص، سر خود، گیاهان دارویی را تجویز نکنید.

با در نظر گرفتن این داستان هشدار دهنده، انتخاب گیاه مناسب برای کسی که می‌خواهد بدون مصرف دارو احساس بهتری داشته باشد، می‌تواند دشوار به نظر برسد. به همین دلیل است که ما در مجموعه آرانا، در حال بررسی موثرترین و درمانی‌ترین گیاهان هستیم که شواهد علمی قوی برای حمایت از استفاده ایمن از آنها وجود دارند.

تصمیم گیری در مورد گیاهان دارویی همراه با رویکردهای دارویی سنتی‌تر، چیزی است که شما و پزشکتان می‌توانید با هم به آن بپردازید. اکثر محققین معتقدند که گاهی اوقات، مصرف گیاهان دارویی می‌تواند خطر کمتری نسبت به مصرف مکمل‌های غلیظ و ساخته شده داشته باشد، زیرا خطر آلودگی محصول با فرآیندهای تولید بیشتر است. این یک راه فوق العاده برای تجربه اثرات آنها و رضایت از رشد آنها است. گیاهان همچنین می‌توانند راهی برای افزودن یک ماده مغذی مورد نیاز باشند. 

با این حال، هم گیاهان و هم مکمل‌های ساخته شده از گیاهان دارویی، که از نظر ایمنی یا کیفیت، توسط سازمان غذا و دارو تنظیم نمی‌شوند، می‌توانند دوز مشکوک (بیش از حد یا کمتر از حد مجاز) داشته باشند و ممکن است خطر آلودگی نیز داشته باشند. پس حواستان به این نکته نیز باشد که حتما داروهایی را تهیه کنید که کیفیت و ایمنی و دوز مصرف آن، مورد تایید قرار گرفته باشند.

اگر می‌خواهید چند گیاه دارویی را به رژیم سلامتی خود اضافه کنید، ما در اینجا یکی از آخرین مطالعات را بررسی کردیم و به شما ارائه خواهیم کرد. 

این گیاهان، دارای بیشترین تعداد مطالعات با کیفیت بالا هستند و در بین داروهای گیاهی انتخاب‌های مطمئن تری هستند. هرجا علامت  «0» دیدید این علامت  به‌عنوان ناامن بدون تحقیق و «5» را به‌عنوان کاملاً ایمن بودن تحقیق در نظر بگیرید. بسیاری از این گیاهان درجه بین 3 تا 4 هستند.

امیدواریم این راهنما، نقطه شروعی برای کسانی باشد که مایلند از داروهای گیاهی در زندگی خود استفاده کنند و مسلح به دانش وارد شوند. مثل همیشه، قبل از شروع هر گونه درمان جدیدی با پزشک خود صحبت کنید و سلامتی خودتان را مهم بدانید، چرا که سلامتی شما بسیار برای ما باارزش است.

گیاه دارویی جینگو بیلوبا  (کهن دار): 

• رتبه بندی
• ایمنی: 3.5
• شواهد: 3.5/5

جینگو، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های درختی، یکی از قدیمی ترین گیاهان هومیوپاتی و یک گیاه کلیدی در طب چینی به شمار می‌رود. از برگ‌ها جینگو برای ایجاد کپسول، قرص و عصاره استفاده می‌شود. از برگ‌های جینگو پس از خشک شدن، می‌توان به عنوان چای نیز استفاده کرد.

شاید محبوبیت جینگو بیشتر به دلیل توانایی آن در تقویت سلامت مغز باشد. مطالعات نشان می‌دهد که جینگو می‌تواند بیماران مبتلا به زوال عقل خفیف تا متوسط را درمان کند و می‌تواند به کاهش علائم ناشی از بیماری آلزایمر کمک کند.

تحقیقات اخیر در حال بررسی مؤلفه‌ای است که می‌تواند به دیابت کمک کند. همچنان مطالعات درحال انجام است. از جمله مطالعه اخیر حیوانی که می‌گوید ممکن است جینگو بر بهبود استخوان تاثیر و به کاهش پوکی استخوان کمک کند.

جینگو می‌تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• زوال عقل؛
• بیماری آلزایمر؛
• سلامت چشم؛
• التهاب؛
• دیابت؛
• بهبود استخوان؛
• اضطراب؛
• افسردگی.

مواردی که باید پیرامون جینگو در نظر گرفت: 

• استفاده طولانی مدت از جینگو ممکن است احتمال سرطان تیروئید و کبد را که در موش‌ها مشاهده شده است، افزایش دهد.
• شناخته شده است که جینگو برای کبد سخت است، بنابراین هنگام مصرف جینگو باید مراقب آنزیم‌های کبدی خود باشید و هر از گاهی آن‌ها را تست کنید.
• مواد سازنده موجود در جینگو می‌تواند با رقیق کننده‌های خون تداخل داشته باشد.
• دانه‌های جینگو سمی است و باید از مصرف آن بپرهیزید .
• عوارض جانبی جینگو می‌تواند شامل سردرد، ناراحتی معده، سرگیجه و واکنش آلرژیک باشد.
• استفاده از جینکو به دلیل تداخلات دارویی متعدد باید با پزشکتان در میان گذاشته شود.

هر آنچه نیاز است در مورد جینکو بیلوبا بدانید را در ادامه بخوانید:جینکو بیلوبا و خواص آن + 12 خاصیت آن

زردچوبه: 

• رتبه بندی
• ایمنی: به عنوان گیاه استفاده شود: 5/5،  مصرف به عنوان مکمل: 4/5
• شواهد: 3/5

زردچوبه، با رنگ درخشان نارنجی‌اش را نباید دست کم گرفت. 4000 سال است که از زردچوبه به‌عنوان یک گیاه دارویی استفاده می‌شود. بله دیگه، نباید یک قوطی زردچوبه را که در قفسه ادویه جات نشسته است را نادیده گرفت. مشاهدات نشان می‌دهد که زردچوبه، خواص ضد سرطانی دارد و می‌تواند از بروز جهش‌هایی در DNA جلوگیری کند.

می‌توان از زردچوبه به عنوان یک ضد التهاب استفاده کرد. یکی از کاربردهای زردچوبه به‌عنوان ضد التهاب، استفاده موضعی از این گیاه برای افراد مبتلا به آرتریت است. زردچوبه می‌تواند درد را در افراد مبتلا به آرتریت کاهش دهد. از زردچوبه در سرتاسر جهان به عنوان یک چاشنی پخت و پز استفاده می‌شود. زردچوبه منبعی مطمئن، خوشمزه و غنی از آنتی اکسیدان است.

بر اساس تحقیقات اخیر، محققین امیدوارند که بتوانند از زردچوبه به عنوان درمانی برای انواع بیماری‌های پوستی و آرتریت مفاصل استفاده کنند. 

زردچوبه می تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• درد ناشی از بیماری‌های التهابی، مانند آرتریت
• پیشگیری از سرطان؛
• توقف جهش DNA؛
• چندین بیماری پوستی.

مواردی را که باید پیرامون زردچوبه در نظر گرفت:

هنگامی که از زردچوبه به عنوان مکمل استفاده می‌شود، مردم تمایل به مصرف بیش از حد آن دارند، بنابراین ممکن است دوز آن زیاد شود و حالت ایمن خارج شود. هنگامی که زردچوبه را در پخت و پز استفاده می‌کنید یا به‌صورت چای مصرف می‌کنید، ایمنی دوز آن بالاتر است.

استفاده طولانی مدت از زردچوبه، به‌طور بالقوه می‌تواند باعث مشکلات معده شود.

زردچوبه فراهمی زیستی پایینی دارد (یعنی جذب آن به تنهایی کم است). مصرف زردچوبه به همراه فلفل، می‌تواند به بدن شما کمک کند تا مواد موثره اصلی زردچوبه  را بیشتر جذب کند.

بیشتر بخوانید: مکمل TMG مزایا، مضرات و دوز مصرف

روغن گل مغربی: 

• رتبه بندی
• ایمنی: موضعی: 4.5/5; خوراکی: 3/5
• شواهد: 3/5

گل مغربی زرد، پر جنب و جوش، روغنی تولید می‌کند که تصور می‌شود کاهنده علائم PMS و بیماری‌های پوستی مانند اگزما است.  مطالعاتی که در مورد این روغن موجود است معمولاً مطالعاتی معمولی است، اما مطالعاتی وجود دارد که قوی‌تر از سایر مطالعات. به عنوان مثال، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که روغن گل مغربی دارای خواص ضد التهابی است. نشان داده شده است که روغن گل مغربی، به بیماری‌هایی مانند درماتیت آتوپیک و نوروپاتی دیابتی کمک می‌کند. همچنین می‌تواند به سایر نگرانی‌های سلامتی مانند درد سینه کمک کند.

تحقیقات اخیر به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، تغییر هورمون‌ها و حساسیت به انسولین در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و استفاده موضعی از آن برای بهبود درماتیت خفیف اشاره دارد.

هشدار محققین درباره مصرف روغن گل مغربی این است که می‌تواند با چندین دارو تداخل دارویی داشته باشد. تحقیقات بیشتر در راه است و برنامه‌های کاربردی امیدوار کننده هستند. 

گل‌های گل مغربی را گل ماه نیز می‌نامند زیرا با شروع غروب خورشید، گل‌های آن شکوفا می‌شوند. مردم اغلب می‌گویند که گل‌های آن بوی لیمو می‌دهد. 

روغن گل مغربی می‌تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• PMS؛
• شرایط پوستی خفیف؛
• درد سینه؛
• یائسگی؛
• التهاب؛
• نوروپاتی دیابتی؛
• اسکلروز چندگانه؛
• PCOS؛
• فشار خون؛

مواردی که باید در نظر گرفت: 

روغن گل مغربی، با برخی از داروهای انعقاد خون تداخل دارد.

ایمنی روغن گل مغربی، در دوران بارداری نامشخص است.

روغن گل مغربی، ممکن است با جذب دارو در طول درمان HIV تداخل داشته باشد.

روغن گل مغربی، برای اختلال دوقطبی با لیتیوم تعامل دارد.

استفاده طولانی مدت از روغن گل مغربی ممکن است ایمن نباشد. 

بیشتر بخوانید: آیا خار مریم می تواند با سرطان سینه مبارزه کند؟

بذر کتان: 

• رتبه بندی
• ایمنی: 4.5/5
• شواهد: 3.5/5

دانه کتان که به‌صورت روغن نیز موجود است، یکی از  مطمئن‌ترین انتخاب‌ها در میان مکمل‌های غذایی گیاهی است. دانه کتان که هزاران سال است توسط بشر، کشت و  برداشت می‌شود، امروزه به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی و فواید ضد التهابی آن مورد ستایش قرار می‌گیرد.

مطالعه‌ای می‌گوید که دانه کتان می‌تواند به پیشگیری از سرطان روده بزرگ کمک کند. یکی دیگر از منابع مورد اعتماد نشان می‌دهد که دانه کتان توانایی کاهش فشار خون را دارد. مصرف دانه کتان می‌تواند به کاهش چاقی نیز کمک کند. بسیاری از مردم دانه کتان و کنجاله بذر کتان را به بلغور جو دوسر و اسموتی‌ها اضافه می‌کنند و همچنین به شکل قرص، روغن (که می‌توان آن را در کپسول قرار داد) و آرد نیز موجود است.

بهترین راه برای بهره بردن از فواید دانه کتان، افزودن دانه کتان به رژیم غذایی شماست. دانه‌های آسیاب شده را روی غلات یا سالاد بپاشید، در غلات داغ، خورش، نان‌های خانگی یا اسموتی‌ها بپزید. روغن بذر کتان را نیز می‌توانید به سس سالاد اضافه کنید و از فواید بی‌شمار دانه کتان لذت ببرید. 

دانه‌های کتان یکی از معدود منابع گیاهی برای اسیدهای چرب امگا 3 هستند. منابع دیگر عبارتند از دانه چیا، گردو و سویا. 

دانه کتان می‌تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• کاهش چاقی؛
• تنظیم فشار خون؛
• پیشگیری از سرطان روده بزرگ؛
• التهاب؛
• گرگرفتگی.

مواردی که باید در نظر گرفت: 

دانه کتان می‌تواند بر تولید استروژن در زنان تأثیر بگذارد، به خصوص اگر آنها سابقه سرطان داشته باشند یا باردار باشند.

دانه‌های کتان را خام یا نارس نخورید، زیرا می‌توانند سمی باشند. 

---

روغن درخت چای:

• رتبه بندی
• ایمنی: 4/5
• شواهد: 3/5

 

درخت چای که بومی استرالیا است، روغنی تولید می‌کند که مدت‌ها تصور می‌شد برای بیماری‌های پوستی از جمله آکنه خفیف، زخم پای ورزشکاران، زخم‌های کوچک، شوره سر، نیش حشرات و سایر بیماری‌های التهابی پوست مفید است.

در مورد استفاده روغن درخت چای برای درمان آکنه و زخم‌های پوست سر، نیاز به مطالعات بیشتری است. در حال حاضر، درجاتی از تحقیقات در مورد ابر قدرت بودن خاصیت ضد میکروبی روغن درخت چای وجود دارد. روغن درخت چای دارای خاصیت ضد میکروبی بر روی زخم‌ها و عفونت‌های موضعی است. 

مطالعه‌ای که  اخیرا انجام شده است نشان داد که روغن درخت چای، رشد میکروب‌های ایجاد کننده آکنه را کاهش می‌دهد. معمولاً روغن درخت چای به عنوان اسانس بسیار غلیظ استفاده می‌شود.

 توصیه ما این است که روغن درخت چای، مانند سایر اسانس‌ها، باید در روغن حامل رقیق شود و سپس مصرف شود. در اغلب محصولاتی که این روغن در آن استفاده می‌شود، روغن درخت چای در حامل‌هایی رقیق شده است. 

روغن درخت چای می‌تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• آکنه؛
• زخم پای ورزشکار؛
• زخم ناشی از برش خوردگی؛
• شوره سر؛
• نیش حشرات.

 

مواردی که باید در نظر گرفت: 

روغن درخت چای اگر به صورت خوراکی مصرف شود سمی است.

پوست سر شما ممکن است یک واکنش آلرژیک را تجربه کند.

ممکن است بر هورمون‌ها تأثیر بگذارد.

استفاده طولانی مدت از روغن چای، توصیه نمی‌شود.

---

اکیناسه:

• رتبه بندی
• ایمنی: 4.5/5
• شواهد: 3.5/5

اکیناسه، بسیار بیشتر از آن گل‌های مخروطی زیبا و بنفشی است که شما در باغچه‌ها  می‌بینید. این شکوفه‌ها برای قرن‌ها است که به عنوان دارو به شکل چای، آب میوه و عصاره استفاده می‌شود. امروزه می‌توان آنها را به صورت پودر یا مکمل مصرف کرد.

شناخته شده ترین استفاده از اکیناسه، کاهش علائم سرماخوردگی معمولی است، اما مطالعات بیشتری برای تأیید این مزیت و درک اینکه چگونه اکیناسه در هنگام وجود ویروس، ایمنی را تقویت می‌کند؛ مورد نیاز است.

به‌طور کلی، صرف نظر از عوارض جانبی احتمالی، اکیناسه نسبتاً بی خطر است. حتی اگر به آزمایش بیشتری نیاز داشته باشد، می‌توان به جرئت گفت که اکیناسه گیاه تقریبا بی‌خطری است. اگر امیدوارید علائم سرماخوردگی خود را سریع‌تر به پایان برسانید، همیشه می‌توانید از اکیناسه استفاده کنید. 

اکیناسه می‌تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• سرماخوردگی؛
• مصونیت؛
• برونشیت؛
• عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی.

مواردی که باید پیرامون اکیناسه در نظر گرفت:

هضم اکیناسه می‌تواند برای دستگاه گوارش سخت باشد و معده را ناراحت کند.

اکیناسه ممکن است سبب بروز واکنش‌های آلرژیک شود.

بیشتر بخوایند: آیا خار مریم برای کاهش وزن مفیده؟

عصاره هسته انگور: 

• رتبه بندی
• ایمنی: 4.5/5
• شواهد: 3.5/5

برای سال‌هاست که از عصاره هسته انگور به شکل مایع، قرص یا کپسول استفاده می‌شود. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره هسته انگور، چیزی است که برای همه محققین مثل روز روشن است  و مورد تایید همگانی قرار گرفته است. در کنار فعالیت آنتی اکسیدانی، عصاره هسته انگور فواید بی‌شمار دیگری برای سلامتی شما دارد.  از جمله این فواید، کاهش کلسترول LDL (بد) و کاهش علائم گردش خون ضعیف در وریدهای پا.

مطالعات منبع معتبر تایید می‌کنند که مصرف منظم عصاره هسته انگور اثرات ضد سرطانی دارد و به نظر می‌رسد رشد سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کند.

عصاره هسته انگور می‌تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• سرطان؛
• کاهش کلسترول LDL (بد)؛
• گردش ورید پا؛
• ادم؛
• فشار خون.

مواردی که پیرامون روغن هسته انگور باید در نظر گرفت:

اگر داروهای رقیق کننده خون یا فشار خون مصرف می‌کنید، یا اگر می‌خواهید جراحی انجام دهید، با احتیاط اکیناسه را مصرف کنید.

ممکن است جذب آهن را کاهش دهد.

---

اسطوخودوس: 

• رتبه بندی
• ایمنی: 4/5
• شواهد: 3.5/5

اگر اضطراب و استرس دارید، احتمالاً کسی به شما گفته است که برای کاهش استرس و اضطراب، از اسانس اسطوخودوس استفاده کنید. این گل معطر و بنفش در بین مطالعاتی که عمدتاً بر روی ظرفیت‌های ضد اضطرابی آن متمرکز شده‌اند، جایگاه نسبتاً قوی‌ای دارد.

در مطالعه‌ای که در بین بیماران دندانپزشکی انجام شد، ثابت شده است که اسطوخودوس نقش مسکنی دارد، در حالی که مطالعه دیگری تأیید کرد که اسطوخودوس می‌تواند به‌طور مستقیم بر خلق و خو و عملکرد شناختی نیز تأثیر بگذارد. همچنین به دلیل خواص آرام بخشی اسطوخودوس، از آن برای کمک به افرادی که دچار اختلالات خواب هستند نیز، استفاده می‌شود.

اخیراً کشف شده است که اسطوخودوس فواید ضد التهابی نیز دارد. از اسانس رقیق شده اسطوخودوس  برای کاهش التهابات پوستی استفاده می‌شود. همچنین از اسانس اسطوخودوس در رایحه درمانی نیز استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که اسطوخودوس عوارض جانبی کمی دارد. 

 

اسطوخودوس می‌تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• اضطراب و استرس؛
• فشار خون؛
• میگرن.

 

مواردی که باید پیرامون اسطوخودوس در نظر گرفت: 

اسطوخودوس می‌تواند باعث تحریک پوست شود.

هنگامی که به صورت رقیق نشده استفاده شود، ممکن است هورمون‌ها را مختل کند. 

---

بابونه:

• 

بابونه

• رتبه بندی
• ایمنی: 4/5
• شواهد: 3.5/5

بابونه با گل‌هایی که شبیه گل‌های بابونه کوچک است، یکی دیگر از گیاهان دارویی است که تصور می‌شود خواص ضد اضطرابی دارد. بیشتر مردم آن را می‌دانند زیرا طعم چای محبوبی است (یک بررسی می‌گوید که بیش از 1 میلیون فنجان چای بابونه در روز، و در سراسر جهان مصرف می‌شود). همچنین می‌توان بابونه را به اشکال  مایعات، کپسول‌ها یا قرص‌ها مصرف کرد.

قدرت آرام بخشی بابونه، به‌طور مکرر مورد مطالعه قرار گرفته است. از جمله این مطالعات، مطالعه‌ای که در سال 2009 انجام شد. این مطالعه  بیان می‌کند بابونه نسبت به  دارونما، در درمان اختلال اضطراب بسیار عملکرد بهتری دارد. مطالعه دیگری تایید کرد که بابونه برای استفاده طولانی مدت، نسبتا بی خطر است.  مطالعه دیگری نیز که اخیرا انجام شده است، نگاهش را فراتر از استفاده بابونه  برای اضطراب انداخته است و تایید کرد که بابونه پتانسیلی دارد که می‌توان از آن در درمان سرطان نیز استفاده کرد. 

 

بابونه می‌تواند برای موارد زیر مفید باشد:

• اضطراب؛
• فشار؛
• بیخوابی؛
• سرطان.

 

مواردی که باید پیرامون بابونه در نظر گرفت: 

بابونه می‌تواند باعث بروز واکنش‌های آلرژیک شود. گزارش‌هایی از آنافیلاکسی نیز وجود دارد.

بابونه می‌تواند با رقیق کننده‌های خون تداخل داشته باشد. 

---

منبع: https://www.healthline.com/health/most-powerful-medicinal-plants#evening-primrose-oil