جینکو بیلوبا و خواص آن + 12 خاصیت آن

جینکو بیلوبا یا موی دوشیزه (Ginkgo Biloba) یک درخت بومی چین است و هزاران سال است که برای مصارف مختلف پرورش داده می‌شود. از آنجا که  جینکو بیلوبا تنها عضو بازمانده یکی از راسته‌های گیاهان باستانی است، گاهی اوقات از آن به عنوان یک فسیل زنده یاد می‌شود. در طب سنتی چینی، از برگ‌ها و دانه‌های جینگو استفاده می‌شود. امروزه تحقیقات گسترده‌ای نیز بر روی این گیاه درحال انجام است. بیشتر تحقیقات مدرن انجام شده، بر روی عصاره برگ جینکو متمرکز است. تاکنون فواید بی‌شماری برای جینگو و مکمل‌های فراوری شده از آن، در نظر گرفته شده است. بیشتر این فواید، مرتبط با عملکرد جینکو بر روی مغز و دستگاه گردش خون می‌باشد.  ما در این مطلب سعی کردیم شما را با جینکو بیلوبا و خواص آن و 12 خاصیت اصلی جینکو بیلوبا آشنا کنیم. تا انتهای این مطلب با من همراه باشید. 

نویسنده: محمد مهدی ثابت عهد

خاصیت آنتی اکسیدانی جینکو بیلوبا: 

محققین معتقدند که جینکو، خواص بسیار مفیدی برای بدن و سلامتی ما دارد. محتوای آنتی اکسیدانی جینکو ممکن است دلیل بسیاری از این خواص باشد (1 و 2). مطالعه بسیار خوبی در سال 2001 در این زمینه انجام شد. در این مطالعه، پراکسیداسیون لیپیدی (LPO) و فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی، کاتالاز (CAT) و سوپراکسید دیسموتاز (SOD) در هیپوکامپ، جسم مخطط و جسم سیاه موش‌های تحت تیمار با عصاره استاندارد جینگو بیلوبا  مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی به خوبی خاصیت آنتی اکسیدانی جینکو مورد سنجش و تایید قرار گرفت (1). جینکو، حاوی سطوح بالایی از فلاونوئیدها و ترپنوئیدها است که به دلیل اثرات آنتی اکسیدانی قوی خود شناخته شده‌اند (3 و 4).  آنتی اکسیدان‌ها با اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد موجود در بدن مقابله می‌کنند و یا آن‌ها را خنثی می‌کنند.

رادیکال آزاد چیست؟ رادیکال‌های آزاد، ذرات بسیار واکنش پذیری هستند که در طول عملکردهای متابولیک طبیعی مانند تبدیل غذا به انرژی یا سم زدایی در بدن تولید می‌شوند. رادیکال‌های آزاد، پتانسیل آسیب رساندن به بافت‌های سالم را دارند که به تسریع پیری و توسعه بیماری کمک می‌کند.

تحقیقات در مورد اثرات آنتی اکسیدانی جینکو بسیار امیدوار کننده است. با این حال، هنوز مکانیسم دقیق آن مشخص نیست. و هنوز تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. 

جینگو بیلوبا می‌تواند در مبارزه با التهاب کمک کند: 

 التهاب، بخشی از پاسخ طبیعی بدن به آسیب یا تهاجم یک ماده خارجی است. در پاسخ التهابی، اجزای مختلف سیستم ایمنی برای مبارزه با مهاجم خارجی و یا بهبود ناحیه آسیب دیده به کار گرفته می‌شوند.

برخی از بیماری‌های مزمن، حتی زمانی که هیچ بیماری یا آسیبی وجود ندارد، ممکن است پاسخ التهابی در بدن ایجاد کند. با گذشت زمان، التهابات بیش از حد می‌تواند باعث آسیب دائمی به بافت‌ها و DNA بدن شود.

سال‌ها تحقیق بر روی حیوانات و در لوله‌های آزمایش نشان می‌دهد که عصاره جینکو می‌تواند نشانگرهای التهاب را در سلول‌های انسانی و حیوانی در انواع بیماری‌ها کاهش دهد (2 و 5 و 6). مطالعه‌ای که توسط دانشگاه ملی تایوان انجام شد نشان داد که عصاره جینکو بیلوبا می‌تواند نشانگرهای التهاب را در سلول‌های حیوانی و انسانی کاهش دهد (28 و 29 و 30).

برخی از شرایط خاص که در آن عصاره جینو التهاب را کاهش می‌دهد عبارتند از:

• آرتروز
• بیماری روده تحریک پذیر (IBD)
• سرطان
• بیماری قلبی
• سکته

جینکو بیلوبا و درمان آرتریت: مطالعه‌ای که روی موش‌ها انجام شد نشان داد که عصاره جینکو می‌تواند به کاهش آرتروز کمک کند (31).

جینکو بیلوبا و درمان سکته مغزی: عصاره جینکو بیلو به بیماران مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک حاد (از دست دادن ناگهانی گردش خون در ناحیه‌ای از مغز) پیشنهاد شده است. گفته می‌شود این گیاه دارای خواص محافظت کنندگی عصبی است که به بهبود عملکرد شناختی در بیماران کمک می‌کند (32). 

جینکو بیلوبا و درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBD): مطالعه‌ای انجام شده توسط دانشگاه قاهره نشان داد که کورکومین و جینکو می‌توانند در پیشگیری و درمان IBD موثر باشند (33). 

در حالی که داده‌های حاصل از تحقیقات اخیر بسیار دلگرم کننده است، قبل از نتیجه گیری مشخص در مورد نقش جینگو در درمان این بیماری‌های پیچیده، مطالعات انسانی بیشتری مورد نیاز است.

بیشتر بخوانید: معرفی بهترین گیاهان دارویی و خواص آن‌‌ها – 9 گیاه دارویی برتر

جینکو بیلوبا گردش خون و سلامت قلب را بهبود می‌بخشد:

در طب سنتی چینی از دانه‌های جینکو برای باز کردن «کانال‌های» انرژی به سیستم‌های مختلف اندام، از جمله کلیه‌ها، کبد، مغز و ریه‌ها استفاده می‌شد. توانایی ظاهری جینکو برای افزایش جریان خون به قسمت‌های مختلف بدن ممکن است منشا بسیاری از مزایای فرضی آن باشد. 

عصاره جینکو بیلوبا (GBE) یک عامل درمانی امیدوارکننده برای بیماری‌های قلبی عروقی و ایسکمیک است که به سلامت عروق (رگ‌های خونی) کمک می‌کند (34).

یک مطالعه در افراد مبتلا به بیماری قلبی که مکمل جینکو مصرف کرده بودند، افزایش فوری جریان خون به قسمت‌های مختلف بدن را نشان داد. این کار به افزایش 12 درصدی در سطح اکسید نیتریک در گردش خون، ترکیبی که مسئول گشاد کردن عروق خونی است، نسبت داده شد (7).

به طور مشابه، مطالعه دیگری همین اثر را در افراد مسن که تحت درمان با عصاره جینکو قرار گرفته بودند، نشان داد (8). 

مطالعه‌ای که توسط بیمارستان دوم دانشگاه پزشکی هبی (Hebei Medical University) انجام شد نشان داد که عصاره جینکو، گردش خون عروق کرونر را در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر بهبود می‌بخشد (35). در افراد مسن نیز همین اثر نشان داده شد (36). 

عصاره جینکو همچنین ممکن است در درمان آسیب میوکارد دیابتی (مسائل مربوط به غشای قلب) نیز مفید باشد (37). 

تحقیقات اضافی همچنین به اثرات محافظتی جینکو بر سلامت قلب، سلامت مغز و پیشگیری از سکته اشاره دارد. چندین توضیح بالقوه برای این فعالیت جینکو وجود دارد که یکی از آنها ممکن است ترکیبات ضد التهابی موجود در این گیاه باشد (9 و 10 و 11).

 تحقیقات بیشتری برای درک کامل اینکه چگونه جینکو بر گردش خون و سلامت قلب و مغز تاثیر می‌گذارد، مورد نیاز است.

جینکو بیلوبا علائم اختلالات روانپزشکی و زوال عقل را کاهش می‌دهد:

 جینکو، بارها و بارها به دلیل توانایی آن در کاهش اضطراب، استرس و سایر علائم مرتبط با بیماری آلزایمر و زوال شناختی مرتبط با افزایش سن، مورد ارزیابی قرار گرفته است. به‌طور کلی، نتایج تحقیقات در این زمینه متناقض است.

برخی از مطالعات کاهش قابل توجهی در میزان زوال شناختی در افراد مبتلا به زوال عقل با استفاده از جینکو نشان می‌دهد، اما برخی دیگر در تکرار این نتیجه ناکام هستند.

بررسی 21 مطالعه نشان داد که عصاره جینکو در همراهی با طب معمولی ممکن است قابلیت‌های عملکردی را در افراد مبتلا به آلزایمر خفیف افزایش دهد (12).

مطالعه مروری دیگری، چهار مطالعه را ارزیابی کرد و کاهش قابل توجهی را در طیفی از علائم مرتبط با زوال عقل در زمانی که جینکو به مدت 22 تا 24 هفته استفاده شد، نشان داد (13). 

این نتایج مثبت می‌تواند به نقشی که جینکو ممکن است در بهبود جریان خون به مغز ایفا کند، مربوط می‌باشد. به طور کلی، هنوز خیلی زود است که به‌طور قطعی، نقش جینکو در درمان زوال عقل را اعلام یا رد کنیم، اما تحقیقات اخیر شروع به روشن‌تر کردن این موضوع کرده است.

بیشتر بخوانید: مکمل TMG مزایا، مضرات و دوز مصرف

 بهبود عملکرد و سلامت مغز:

ادعاهایی وجود دارد که بیان می‌کند، جینکو، ممکن است عملکرد مغز را در افراد سالم بهبود بخشد. مطالعات انگشت شماری در این باره انجام شده است. این مطالعات اظهار داشتند که مصرف مکمل جینکو، عملکرد ذهنی و عملکرد مغز را افزایش دهد (14 و 15). نتایج مطالعاتی مانند اینها ادعاهایی را مطرح کرده است که جینکو را با بهبود حافظه، تمرکز و دامنه توجه مرتبط می‌کند.

با این حال، یک بررسی بزرگ از تحقیقات در مورد این رابطه به این نتیجه رسید که مصرف مکمل جینکو منجر به بهبود قابل اندازه‌گیری در حافظه، عملکرد اجرایی یا ظرفیت توجه نمی‌شود (16).

کاهش اضطراب:

 عصاره جینکو بیلوبا ممکن است علائم اضطراب و استرس را کاهش دهد. دز طب سنتی چینی، از این عصاره  برای درمان اختلالات عصبی استفاده می‌شده است. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مکمل جینکو ممکن است علائم اضطراب را کاهش دهد. تعداد انگشت شماری از مطالعات حیوانی انجام شده، کاهش علائم اضطراب را مشاهده کرده‌اند که ممکن است به محتوای آنتی اکسیدانی جینکو نسبت داده شود (17 و 18).

 در یک مطالعه، 170 فرد مبتلا به اضطراب فراگیر با 240 میلی گرم یا 480 میلی گرم جینکو و یا دارونما تحت درمان قرار گرفتند. گروهی که با بالاترین دوز جینکو تحت درمان قرار گرفتند، در مقایسه با گروه دارونما، 45 درصد کاهش بیشتر علائم اضطراب را گزارش کردند (19). در حالی که مکمل جینکو ممکن است اضطراب را کاهش دهد، هنوز برای نتیجه گیری قطعی از تحقیقات موجود خیلی زود است.

درمان افسردگی  

بررسی مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که مصرف مکمل جینکو ممکن است به درمان علائم افسردگی کمک کند (18). موش‌هایی که قبل از یک موقعیت استرس‌زا اجتناب ناپذیر، جینکو دریافت کردند نسبت به گروهی که مکمل دریافت نکرده بودند، کمتر تحت تاثیر استرس قرار گرفتند. این مطالعه نشان داد که این اثر مربوط به خواص ضد التهابی جینکو است که توانایی بدن را برای مقابله با افزایش سطح هورمون استرس بهبود می‌بخشد. با این وجود، افسردگی یک بیماری پیچیده است که ممکن است دلایل ریشه‌ای مختلفی داشته باشد. تحقیقات بیشتری برای درک بهتر رابطه بین جینکو و تأثیر آن بر افسردگی در انسان مورد نیاز است.

بیشتر بخوانید: آیا خار مریم می تواند با سرطان سینه مبارزه کند؟

جینکو بیلوبا و سلامت چشم: 

تحقیقات بسیار کمی در مورد ارتباط جینکو با بینایی و سلامت چشم انجام شده است.  نتایج اولیه بدست آمده، بسیار امیدوارکننده است. مطالعه‌ای نشان داد که افراد مبتلا به گلوکوم که مکمل جینکو مصرف کرده‌اند، افزایش جریان خون در چشم را تجربه کرده‌اند، اما این لزوما به بینایی بهتر منجر نمی‌شود (20). 

بررسی دیگری از دو مطالعه، تأثیر عصاره جینکو را بر پیشرفت دژنراسیون ماکولا وابسته به سن ارزیابی کرد. برخی از شرکت کنندگان بهبودی را در بینایی گزارش کردند، اما این از نظر آماری در همه موارد معنی دار نبود (21). 

به نظر می رسد بسیاری از این نتایج مثبت با افزایش جریان خون در چشم مرتبط باشد.

مشخص نیست که آیا جینکو بینایی را در افرادی که قبلاً از اختلال بینایی رنج نمی‌برند بهبود می‌بخشد. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا جینکو می تواند ظرفیت بینایی را افزایش دهد یا پیشرفت بیماری دژنراتیو چشم را کاهش دهد، مورد نیاز است.

می‌تواند سردرد و میگرن را درمان کند:

در طب سنتی چین، جینکو یکی از محبوب‌ترین درمان کننده‌های میگرن و سردرد است (22). مثل سایر عوامل، تحقیقات بسیار کمی در مورد توانایی جینکو برای درمان سردرد در دسترس است. 

به عنوان مثال، به خوبی شناخته شده است که جینکو دارای اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است. اگر سردرد یا میگرن ناشی از استرس بیش از حد باشد، جینکو ممکن است در این زمینه مفید باشد.

علاوه بر این، اگر سردرد به کاهش جریان خون یا انقباض عروق خونی مربوط باشد، توانایی جینکو در گشاد کردن عروق خونی ممکن است علائم را بهبود بخشد.

برعکس، برخی از میگرن‌ها به دلیل گشاد شدن بیش از حد رگ‌های خونی ایجاد می‌شوند. در این شرایط، جینکو ممکن است تاثیر کمی داشته باشد یا هیچ تاثیری نداشته باشد. اما این مثال ها فقط استنباط هستند و جای شواهد محکم را نمی‌گیرند.

اگر می خواهید جینکو را برای میگرن خود امتحان کنید، بعید است که ضرر زیادی داشته باشد. فقط توجه داشته باشید که ممکن است لزوما کمکی نکند.

جینکو  می‌تواند علائم آسم و COPD را بهبود بخشد:

 برخی تحقیقات نشان می‌دهد که جینکو ممکن است علائم آسم و سایر بیماری‌های تنفسی التهابی مانند COPD را بهبود بخشد. این عمل، به ترکیبات ضد التهابی موجود در جینکو نسبت داده می‌شود که ممکن است باعث کاهش التهاب راه‌های هوایی و افزایش ظرفیت ریه شود (23). 

یک مطالعه روی 75 نفر استفاده از عصاره جینکو را در کنار درمان دارویی گلوکوکورتیکواستروئید برای مدیریت علائم آسم ارزیابی کرد (24).  سطوح ترکیبات التهابی در بزاق افرادی که جینکو دریافت کرده بودند به‌طور قابل توجهی کمتر از افرادی بود که به تنهایی داروهای سنتی دریافت می‌کردند.

مطالعه دیگری روی 100 نفر، استفاده از ترکیبی از گیاهان چینی را که شامل جینکو بود، برای درمان علائم COPD ارزیابی کرد. کسانی که از فرمول گیاهی استفاده کردند، کاهش قابل توجهی در سرفه و برونشیت در یک پیگیری سه ماهه در مقایسه با گروه کنترل گزارش کردند (25). 

در این مرحله، نمی‌توان تعیین کرد که آیا این بهبودی را می توان به تنهایی به جینکو نسبت داد یا اینکه آیا این اثر هم افزایی سایر گیاهان مورد استفاده در فرمول گروه درمانی بود.

در حالی که این نتایج دلگرم کننده هستند، تحقیقات بیشتری در مورد این کاربرد خاص جینکو مورد نیاز است.

بیشتر بخوایند: آیا خار مریم برای کاهش وزن مفیده؟

جینکو بیلوبا علائم PMS را کاهش می‌دهد:

 تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که جینکو ممکن است به درمان علائم فیزیکی و روانی سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کند. یک مطالعه روی 85 دانشجو نشان داد که هنگام مصرف جینکو، علائم PMS گزارش شده 23 درصد کاهش یافته است (26). جالب توجه است، گروه دارونما در این مطالعه نیز کاهش جزئی در علائم PMS را تجربه کردند، هرچند که بسیار کمتر در 8.8٪ بود.

تحقیقات بیشتری برای درک بهتر رابطه علت و معلولی بین جینکو و علائم PMS مورد نیاز است

جینکو بیلوبا اختلالات جنسی را درمان می‌کند:

 برخی منابع نشان می‌دهند که جینکو ممکن است اختلالات جنسی، مانند اختلال نعوظ یا میل جنسی کم را درمان کند. جینکو توانایی بهبود سطح اکسید نیتریک خون را دارد که باعث بهبود گردش خون از طریق گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شود (7). در نتیجه، جینکو ممکن است برای درمان علائم مختلف اختلال عملکرد جنسی با بهبود جریان خون در آن نواحی بدن مفید باشد.

برخی تحقیقات استفاده از جینکو را برای درمان اختلال عملکرد جنسی ناشی از استفاده از داروهای ضد افسردگی (SSRIs) مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج نشان داد که جینکو در این موارد مؤثرتر از دارونما نبود.

علاوه بر این، ممکن است تداخلی بین داروهای جینکو و SSRI وجود داشته باشد که می‌تواند اثربخشی آنها را کاهش دهد.

یک مطالعه استفاده از جینکو را برای افزایش میل و رضایت جنسی در زنانی که همزمان تحت روان درمانی جنسی بودند ارزیابی کرد (27).  ترکیب جینکو و درمان در مقایسه با دارونما در طولانی مدت موثر بود، اما مکمل جینکو به تنهایی موثر نبود.

منطق استفاده از جینکو برای درمان اختلالات جنسی منطقی است، اما تحقیقات در حال حاضر از آن پشتیبانی نمی کند.

منابع: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11507743
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5758353/
3. https://www.chem.uwec.edu/Chem491_W01/Pharmacognosy%20491/flavonoid.pdf
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16492481/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2527648/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23483610/
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18446847
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18258419/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28333443/
10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26059355/
11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4640423/
12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26268332/
13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28931444/
14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12404671
15. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14602503
16. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/hup.2259
17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29168225
18. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25642989/
19. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16808927/
20. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29206653/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23440785/
22. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24389028
23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21900866
24. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17828490/
25.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3698174/
26. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19678774
27. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18274887/
28. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23483610/
29. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2527648/
30. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5758353/
31. https://www.researchgate.net/publication/291678498_Therapeutic_effects_of_ginkgo_biloba_extracts_on_adjuvant_arthritis_in_rats_and_the_mechanism
32. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32349519/
33. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22535283/
34. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28707602/
35. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18446847/
36. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18258419/
37. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5845491/